Inleiding

‘De toestand in de wereld’ was de afsluitende zin van het wekelijkse radiocommentaar dat journalist G.B.J. Hilterman elke zondag middag bij de AVRO gaf. Hij begon daarmee in 1956. Zijn laatste radiocommentaar hield hij op 22 november 1999.

In deze inspiratie neem ik je mee in een andere kijk op de onrust in de wereld. Geen betere en geen slechtere kijk. Een andere kijk. Deze kijk is gebaseerd op een Holistisch Mensbeeld, de basisprincipes van het Boeddhisme en de uitgangspunten van het Systemisch Werken. Met een knipoog noem ik deze kijk ‘Vitamine HBS’. Waarbij HBS ook staat voor Heel Bewust Samenleven.

Als je voor de eerste keer over Vitamine HBS leest, lijkt het alsof er wellicht geoordeeld wordt. Misschien vind je dat over dit artikel ook. Dat is niet het geval. Ik geef toelichting op Vitamine HBS en ik nodig je uit dit te leggen op alles wat in de wereld gaande is. En daarna te kiezen wat je van de toestand in de wereld vindt en hoe jij zelf in het leven wilt staan.

HBS in hoofdlijnen

Holistisch Mensbeeld

Zoals gezegd staat de H voor Holistisch Mensbeeld. Het gaat te ver om alles wat hierover gezegd kan worden, hier te melden. De hoofdlijn is dat een mens méér is dan een verstand en een lichaam. Een mens is géén ‘verstand op pootjes’. Er is een derde deel dat ongrijpbaar en onbegrijpbaar is. Ik noem dat de Ziel. Dit deel is niet te pakken en niet verstandelijk te verklaren: ongrijpbaar én onbegrijpbaar. Als je je leven voluit wil léven, is het noodzakelijk dat deze drie delen, verstand, lichaam én ziel, liefdevol samenwerken. Er ontstaat dan een meerwaarde die niet te onderschatten is. De Griekse wijsgeer Aristoteles beschreef het begrip synergie, waarmee hij het proces beschrijft waarbij het samengaan van delen meer oplevert dan de som der delen. Dat geldt zeker voor de samenwerking tussen de 3 menselijke ‘onderdelen’ verstand, lichaam en Ziel. Bij veel mensen speelt de Ziel geen of een ondergeschikte rol in hun leven. Dat maakt een liefdevol driemanschap dan ook lastig en vaak zelfs onmogelijk. Voluit leven wordt dan een hele klus.

Basisprincipes Boeddhisme

Dé basis voor het Boeddhisme – dat overigens geen religie, maar een levensbeschouwing is – wordt gevormd door vier Edele Waarheden. Met ‘edel’ wordt bedoeld dat ze zuiver en integer zijn. Waarheid heeft de betekenis van ‘in overeenstemming met de werkelijkheid’. Een Edele waarheid is dus een werkelijkheid die zuiver is en helemaal klopt. Zo kloppend zelfs, dat er niet gediscussieerd hoeft te worden over de vraag of het waar of niet waar is. Voor iemand die,  zoals ik, de Boeddhistische basisprincipes omarmd heeft, is het simpelweg dé waarheid.

Er zijn 4 Edele Waarheden. In dit artikel richt ik me op de eerste. Dat zijn slechts drie woorden: er is lijden. Waarmee bedoeld wordt dat er in élk leven, lijden voorkomt. Er staat niet ‘het leven is lijden’. Ook niet ‘er is altijd lijden’. Nee, er is lijden. Waarbij ‘lijden’ alles is wat jij als mens niet leuk vindt. Er staat dus: in elk leven komen dingen voor die je niet leuk vindt! Wie kan dat ontkennen? Niemand. Het is dus de werkelijkheid.

Omdat elk mens uniek is, heeft ieder mens zijn eigen unieke lijden. In onze maatschappij ligt dat wat anders. Lijden is gekaderd. Overlijden, ziek worden, ontslag en ziekte wordt zo’n beetje door iedereen als lijden gezien. Het is immers niet leuk. Als jij als uniek wezen iets niet leuk vindt dat door anderen wél leuk gevonden wordt, ontstaat een probleem. Je krijgt en neemt dan vaak geen ruimte om je lijden te verwerken. Om te rouwen. Binnen een mensenleven is het noodzakelijk om met lijden om te gaan. Omdat dit voor menselijke groei zorgt. Omgaan met lijden houdt in dat je onderzoekt wat maakt dat je iets niet leuk vindt, wat de bron oorzaak ervan is en wat jij kunt doen om iets aan die oorzaak te doen. Dat doen en anderen uitnodigen te doen wat zij kunnen doen, is op een juiste manier omgaan met lijden. Daardoor ontstaat menselijke groei. Groei van de Ziel, het on-be-grijpbare deel van een mens. Zie hier de relatie tussen de H van Holistisch Mensbeeld en de B van Boeddhisme.

Overigens betekent dit uitgangspunt ook dat er ook ‘niet lijden’ bestaat. Lijden en niet-lijden zijn cyclisch. Ze wisselen elkaar in een onregelmatig tempo af. Waarbij de mens weinig invloed heeft op het feit dat er lijden of niet-lijden op je levenspad komt.  In een mensenleven gaat veel energie verloren, omdat mensen bezig zijn het lijden buiten de deur te houden. Dat kan helemaal niet. Deze energie verdwijnt daardoor als sneeuw voor de zon. Met als gevolg dat er vaak te weinig energie is om met het lijden om te gaan…

Uitgangspunten Systemisch Werken

Hier kan ik een boek over schrijven. Dat heb ik dan ook gedaan 😉. (Had ik dat maar eerder geweten. Een andere kijk op het leven léven.)
Voor dit artikel houd ik het bij de hoofdlijnen.

Wat is een systeem?

Een systeem ontstaat als twee of meer mensen bij elkaar zijn. Dat is nogal eens het geval. Er ontstaat dan een extern systeem. Als je het woord mensen in deze omschrijving vervangt door (onder)delen, geldt deze definitie ook voor mens op het moment dat hij alleen, zonder anderen is. Ieder mens heeft immers een verstand, een lichaam en een Ziel. Dit is je interne systeem.

Systemische uitgangspunten

In elk systeem geldt een aantal uitgangspunten. Systemische uitgangspunten.

Deze uitgangspunten zijn natuurlijke uitgangspunten. Ze zijn niet door mij of wie dan ook verzonnen. Ze zijn er, waren altijd al er en zullen er altijd zijn. Het zijn er slechts vijf.

1. Geven & nemen
2. Rangorde
3. Plek
4. Loyaliteit
5. Niets Verdwijnt Vanzelf

Ik geef hieronder een korte toelichting op elke systemische kracht. Zo worden deze uitgangspunten ook wel genoemd.

Elk natuurlijk, systemisch uitgangspunt kent een beperkt aantal randvoorwaarden. Die ook niet bedacht zijn. Ze zijn er ook altijd geweest. Ik noem ze dan ook vaak de oer-randvoorwaarden. Als die randvoorwaarden gerespecteerd en toegepast worden, ontstaan er geen verstoringen en is een systeem in balans.  Als ze niet toegepast worden, raakt een systeem uit balans. Waardoor lijden ontstaat. Elk lijden wordt dus veroorzaakt door verstoringen van systemische krachten. En op deze manier is de S gekoppeld aan de B. Die al een warme verbinding met de H had.

Hét probleem op dit moment in onze samenleving is dat veel mensen geen inzicht hebben in Vitamine HBS. Ze erkennen hun eigen Ziel en die van anderen niet. Ze willen of durven niet om te gaan met lijden, en de systemische uitgangspunten met hun oer-voorwaarden zijn al helemaal onbekend. Deze voorwaarden kunnen dan ook niet toegepast worden, waardoor veel mensen onbewust  verstoringen veroorzaken.

Om misverstanden te voorkomen: inzicht in Vitamine HBS voorkomt geen lijden in een leven. De omvang van het lijden wordt echter gegarandeerd veel kleiner, omdat bewust rekening houden met de systemische uitgangspunten veel lijden voorkomt.

Geven – Nemen

Geven is uitgaande energie. Nemen is inkomende energie. Als voorbeeld: toen ik dit schreef, gaf ik. Jij, die dit nu leest, neemt het. Waarbij nemen ‘innemen’ is. Waarmee ik niet bedoel dat je het eens moet zijn met wat je leest. Nee, je leest het en weegt het onbevangen en onbevooroordeeld en je bepaalt daarna wat je ermee doet.

De oer-randvoorwaarden zijn simpel.

Om écht te kunnen geven en nemen is energie nodig. Om te geven, heb je dus energie nodig. Om te nemen ook. Dit om te kunnen wegen, wat je met dat wat gegeven wordt, gaat doen. De eerste vraag vóórdat je gaat geven of nemen is dus: ‘heb ik energie om te geven of te nemen?’

Als tweede gaat het om de vraag of je wel wilt geven of nemen. En dan niet alleen verstandelijk willen. Het gaat om ‘totaal willen’. Met je verstand, je lichaam én je Ziel. Ik noem dat Holistisch willen. Op basis van dat wat je geleerd hebt, wat je gewend bent of wat iedereen in je omgeving doet, ontstaat vaak een verstandelijk willen. Je wilt immers bij de omgeving, de groep, het systeem horen.

Willen vanuit je Ziel kan echter heel anders zijn. Dit omdat een verstand en de Ziel een andere rol in een mensenleven hebben. Het verstand heeft het goed met je voor. In de context van de omgeving. Het verstand streeft er dan ook naar zodanig te handelen, dat jouw plek in de omgeving gegarandeerd is. Een mooi fenomeen.

De Ziel heeft het óók goed met jou voor. Zonder context. Overal en altijd. Wat de omgeving er ook van vindt.
Het zal niet lastig zijn om je voor te stellen dat deze twee weleens strijdig zijn. Zonder het te willen en kunnen bewijzen, durf ik te stellen dat ook jij deze strijd regelmatig ervaart. Een signaal dat deze strijd gaande is, is interne onrust. Ik nodig je uit te voelen.

Als de ‘energievraag’ en de ‘wil-vraag’ gesteld en beantwoord zijn, volgt de laatste vraag: ‘Wat wil de ander?’.

Als jij wilt gaan geven, heb je dus vooraf te onderzoeken – door simpelweg te vragen – of de ander wil nemen. En dan heb je te leven met het antwoord: ja is ja. Nee is nee.  Als jij van een ander wilt nemen, heb je te vragen of de ander wil geven.
Als je die vragen toepast, veroorzaak je geen verstoringen. Anders handelen veroorzaakt gegarandeerd verstoringen en daarmee lijden.

Rangorde

Rangorde gaat niet over belangrijk zijn of hiërarchie. Nee, het gaat over de rol die je op dat moment in een systeem hebt. Deze rol is afhankelijk van het onderwerp dat aan de orde is. Dat onderwerp noem ik de parameter. Degene die het beste thuis is in dat onderwerp, is hoogste in rangorde. Met het ‘beste in thuis zijn’ bedoel ik niet dat je er alleen meer van weet. Het gaat ook om de inzichten die je in dat onderwerp hebt.

Iemand die hoogste in rangorde is, maakt hem niet belangrijker dan de anderen. De anderen zijn niet minder belangrijk. Daar gaat het helemaal niet om. Belangrijk is namelijk een verstandsredenering. Vanuit de Ziel gaat het om evenwaardigheid. Rangorde houdt dus ook in dat mensen niet gelijkwaardig zijn. Dit omdat gelijkwaardigheid er vanuit gaat, dat elk mens op élk onderwerp dezelfde rangorde heeft en dat is niet het geval. Omdat ieder mens wisselend wel of niet hoogste in rangorde is, ontstaat evenwaardigheid.

Iemand die hoogste in rangorde is, heeft twee plichten. De eerste is dat het delen van wat maakt dat hij hoogste in rangorde is. Zo ben ik bijvoorbeeld op het onderwerp ‘Vitamine HBS’ nogal eens hoogste in rangorde. Ik ben er vaak beter in thuis dan mijn gesprekspartner(s). Ik ben dus verplicht alles met anderen te delen. Met een beetje geluk denk je nu: ‘en geven en nemen dan?’ Goed gedacht. Dat delen als hoogste in rangorde kun en mag je pas doen, nádat je de drie vragen rondom geven-nemen gesteld hebt. Heb ik energie, wil ik dat wel en wat wil de ander? Wil hij wel van alles horen, nemen rondom Vitamine HBS?

Als tweede eis – die in dit artikel minder belangrijk is – heeft een hoogte in rangorde ‘op zijn rangorde te gaan staan’. Als voorbeeld: een leidinggevende is over het algemeen hoogste in rangorde op de parameter personele bezetting. Hij is dus rond werving, selectie en aannemen van personeel aan zet. Oók bij ontslag dus. En daar wil het weleens mis gaan. De leidinggevende gaat dan niet op zijn rangorde staan en er wordt een externe ingehuurd om een medewerker te ontslaan. Die leidinggevende gaat dus niet op zijn rangorde staan en veroorzaakt daarmee een disbalans in het systeem. Waarbij de vraag of iemand terecht of onterecht ontslagen is, niet eens een rol speelt. Wellicht heb je zo’n situatie al eens van dichtbij mee gemaakt.

Bij rangorde zijn de oer-randvoorwaarden simpel: de rangorde van jezelf en de ander respecteren en aan de eisen voldoen. Dan blijft een systeem in balans en er ontstaat geen lijden. Je eigen rangorde of die van de ander niet respecteren en de eisen aan je laars lappen, veroorzaakt verstoringen en dus lijden.

In elk mensenleven spelen veel onderwerpen, parameters, een rol. Er is één onderwerp waarop ieder mens hoogste in rangorde is. Dat is het onderwerp ‘mens-zijn’. Waarmee ik bedoel: de manier waarop iemand zijn aardse bestaan vorm en inhoud wil geven. Dat bepaalt ieder uniek mens zélf. Niemand anders. Ook hier gelden de eisen: delen wat maakt dat jij je leven zo wilt leven. Alleen als de ander dat wil nemen natuurlijk. En er op gaan staan: jouw keuzes maken. Anderen zijn immers op deze parameter niet hoger in rangorde dan jij.

Ik weet inmiddels uit eigen ervaring dat de rangorde op het onderwerp mens-zijn, lang niet altijd gerespecteerd wordt. Veel mensen vinden immers dat jij je leven te leiden hebt, zoals zij vinden dat het geleid moet worden. Een ernstig onjuist systemisch uitgangspunt!

Plek

Plek gaat over welkom zijn. Erbij mogen horen. Niet zomaar welkom. Nee, volledig welkom. Zoals je bent als combinatie van verstand, lichaam én Ziel. En je mogen gedragen zoals je bent.  Met als randvoorwaarde dat je de oer-randvoorwaarden van alle systemische krachten respecteert.

Dé belangrijkste plek in een leven is de mens-plek, zoals ik hier boven omschreef. Daarnaast zijn er veel meer plekken. Ik ben een mens. Daarnaast ben ik vader en opa. Dat mij recht geeft op een vaderplek en een opa-plek. Ik heb een partner: partnerplek. Ik schreef een boek: auteursplek. Al deze plekken noem ik ‘functionele plekken’. Die liggen om de mens-plek heen. De mens-plek is de centrale plek in jouw leven. In ieders leven.

Bij plek zijn de randvoorwaarden simpel: je hebt een plek te geven en in te nemen. Ik heb mijzelf een mens-plek te geven en die in te nemen. Daarnaast heb ik mijn partner een mens-plek én een partnerplek te geven. Mijn zoon geef ik een mens-plek omringt door een zoon-plek. Over hoe mijn partner en zoon zelf die plekken innemen, ga ik niet. Ik kan daar niets mee. Ik kan hen slechts uitnodigen dat wel te doen, als zij dat in mijn beleving niet doen. En ook hier: de randvoorwaarden van geven-nemen respecteren.

Loyaliteit

Het simpelste en tegelijkertijd moeilijkst toe te passen uitgangspunt.

Loyaliteit gaat over trouw zijn. Trouw zijn aan iets of iemand ontstaat  als je er energie in steekt. Mede om deze reden is de eerste vraag bij geven-nemen: ‘Heb ik energie?’

Energie kun je alleen in het hier & nu aanwenden. Niemand kan in gisteren energie steken. Dat nu is voorbij. Je stak energie in het moment dat toen – gisteren dus – nu was.  Ook in de toekomst kún je geen energie steken. De toekomst is er – nog – niet. En wellich

t komt die ook helemaal niet. Energie alleen in het NU dus.

Elk holistisch wezen mens, is altijd in zijn nu. De energie die je hebt gaat dus eerst naar jezelf. Naar je interne systeem. Als er dan nog energie over is, hoort die naar de systeemleden te gaan, die in het hier & nu bij je zijn. Energie steken in het externe systeem waarin je je op dat moment bevindt.
Zo met je energie omgaan, veroorzaakt geen verstoringen. Je voldoet immers aan de oer-randvoorwaarden van loyaliteit. Anders met je energie aan de slag zijn, levert gegarandeerd verstoringen en dus lijden op. Voel je hoeveel verstoringen jij en je omgeving de hele dag onbewust veroorzaken?

Niets Verdwijnt Vanzelf

Voor dit artikel een korte en krachtige toelichting.
Als er verstoringen zijn, dan verdwijnen die niet vanzelf. Er zal – met name door de veroorzaker van de verstoring – iets gedaan moeten worden om het lijden te beëindigen. In het verleden, waarin de verstoring ontstond, kan niets veranderd worden. Blijft over dat er in het Hier & Nu onderzocht hoort te  worden, welke verstoring er was en wat er in het nu en alle ‘nu-en’ die nog gaan komen, moet gebeuren om die verstoring uit de wereld te helpen en nieuwe verstoringen te voorkomen. Een verstoring ontstaat altijd, doordat de oer-randvoorwaarde(n) niet gerespecteerd worden. Die van af het moment dat je je daar bewust van bent, wél respecteren beëindigt de verstoring. En daarmee het lijden.

Juist en onjuist versus goed en fout

In onze samenleving oordelen wij op basis van goed en fout. Goed is alles wat in overeenstemming is met dat wat jij en je omgeving normaal vinden. Alles wat daarmee niet in overeenstemming is, krijgt het stempel fout.
Goed en fout zijn omgevingsafhankelijk. Wat in het ene externe systeem als goed bestempeld wordt, is binnen een ander systeem fout.

Waarbij komt dat het maar zeer de vraag is of dat wat jij goed vindt, ook écht voor jou goed is. Ik bedoel daarmee dat iedereen opgevoed wordt in een systeem. Vader, moeder en eventuele broers en zussen. Ik noem dat het gezin van herkomst. In elk systeem geldt een aantal normen en waarden. Die ouders vaak weer van hun ouders overgenomen hebben. Ik noem dat het Collectief Normpatroon.

In de opleidingen die ik geef en tijdens de individuele begeleidingen, komen mensen er vaak achter dat zij van alles vinden. Bij nader onderzoek blijkt regelmatig dat zij dat als holistisch mens eigenlijk helemaal niet zo vinden, maar dat overgenomen hebben van hun omgeving. Een verstandelijk proces, omdat het verstand er naar streeft je in de context van de omgeving te laten handelen. Als de Ziel dan een plek moet gaan krijgen, veranderen meningen vaak.

Vanzelfsprekend is het zo dat ouders hun kinderen opvoeden en hen van alles meegeven. Vanuit HBS gezien ligt het veel genuanceerder. Elk kind heeft het recht en de plicht te kiezen uit alle normen en waarden die aangeboden worden. Ouders hebben de plicht van alles en nog wat aan te bieden. Te geven. Een kind heeft het recht om te kiezen wat het neemt…
Dit is spannend omdat kleine kinderen nog niet volledig in staat zijn om te kiezen. Hier zit de ‘moeilijkheid’ rondom opvoeden: de oer-randvoorwaarden van de systemische krachten respecteren en toepassen en een kind opvoeden vanuit normen en waarden. Niet zo simpel. Voor mij een reden temeer Vitamine HBS uit te dragen, zodat ouders voor zij besluiten ‘aan kinderen te beginnen’, zich realiseren wat er naast de maatschappelijke normen en waarden nog meer en diepgaander speelt.

Vanuit Vitamine HBS gaat het niet om goed of fout. Het gaat om juist & onjuist.

Het is een objectieve weging die voor iedereen hetzelfde is. Aan de basis liggen namelijk de systemische uitgangspunten. Die voor alles wat leeft hetzelfde zijn. Handelen dat in overeenstemming is met de voorwaarden die bij de systemische uitgangspunten horen, is juist. Dat niet doen is onjuist.

Ofwel: leven op basis van het toepassen van de hierboven beschreven oer-randvoorwaarden is juist. Dat niet doen is onjuist.

De toestand in de wereld

Tja, de toestand in de wereld.

Niemand kan volgens mij ontkennen dat er op dit moment enorm veel verstoringen in de wereld zijn. In mijn ogen is het overigens wel zo, dat veel mensen onbewust of bewust de verstoringen en het lijden niet – willen  – zien of bagatelliseren.

Als je de moed hebt om de oer-randvoorwaarden eens op alles wat gaande is te leggen, kom je er snel achter dat veel mensen – zeker besluitvormers en politici – onjuist handelen. Zij respecteren de oer-randvoorwaarden niet, met alle gevolgen en met al het lijden van dien.

Samengevat: de situatie in de wereld is voor een heel groot deel ONJUIST ☹

Uitnodiging

Binnen HBS geldt ook het uitgangspunt dat je een ander niet kunt veranderen. Alleen jij kunt jezelf veranderen. Je kunt een ander wél uitnodigen om te veranderen. Ik nodig je als lezer dan ook uit dit artikel nogmaals te lezen en te doorgronden en te durven zien of jij juist of onjuist door het leven gaat. Als het (deels) onjuist blijkt te zijn, onderzoek dan welke verstoringen jij veroorzaakt en verander je handelen van onjuist naar juist. Ingewikkelder is het niet! Daarna kun jij – als je wilt – kijken wie jij op jouw beurt tot verandering kunt uitnodigen.

Tot slot

In dit artikel is het onmogelijk om alles rondom Vitamine HBS te delen. Mocht je meer willen weten, dan nodig ik je uit mijn boek ‘Had ik dat maar eerder geweten. Een andere kijk op het leven léven’ te lezen.  Dit boek is via de shop op onze site en via boekhandels verkrijgbaar.

Je kunt er ook voor kiezen om de inspiratiekaartenset die ik maakte over Vitamine HBS, te gaan gebruiken. Die is ook via onze shop verkrijgbaar.

Online kun je kiezen voor de training ‘Holistisch & Systemisch Leven’. Die training vind je in onze online academy.

En je kunt kiezen voor een live opleiding bij De Roestenburgh.

In onze vierdaagse cursus Persoonlijke & Intuïtieve Ontwikkeling nemen we je mee in Vitamine HBS en dat wat dit voor je persoonlijke en dagelijkse leven kan betekenen.

In de 18-daagse Opleiding Systemisch Werken, Coachen & Holistische Rouwbegeleiding, vertel ik je alles over Vitamine HBS. Het gaat dan niet alleen over de betekenis voor jouw leven. Deze opleiding is diepgaander. Omdat uitgebreid aandacht besteed wordt aan de Holistische, Boeddhistische en Systemische componenten van coaching en begeleiding, nemen je communicatie- en coachvaardigheden toe. Daarnaast komen de onderwerpen Ziekte en Verslaving aan de orde. Door hier met een HBS-bril naar te kijken, ontstaat een ruimere kijk op deze onderwerpen waardoor als vanzelfsprekend een andere begeleiding ontstaat en andere oplossingen in beeld komen. Hierdoor bied je als begeleider een ruimere en bredere ondersteuning, waardoor de klant gegarandeerd verder geholpen wordt. Ook de werkvormen Voice Dialogue,  EFT (Emotional Freedom Technique) en Wandelcoaching komen aan de orde. Dit in een kort theoretisch perspectief, maar – zoals alle onderwerpen in de opleiding – vooral ook in de praktische toepassing ervan. In de opleiding komen ook Systeemopstellingen (Familie-, Organisatie- & Tafelopstellingen) aan de orde en doe je ervaring op met de werkwijze en het begeleiden daarvan. Daarvoor is onder andere een praktijkdag opgenomen, waarbij we verwachten dat je een gast meebrengt.

Een groot deel van de opleiding gaat over verliesverwerking en Rouwbegeleiding. Er wordt door een HBS-bril naar verliezen en rouw gekeken. Daarbij richten we ons op het succesvol holistisch en systemisch begeleiden van dit verwerkingsproces. Omdat in de opleiding voldoende ruimte voor persoonlijke casussen is, krijg je meer zicht op je eigen verliezen en de manier waarop je daar tot op heden mee omgegaan bent. Met als gevolg dat ook op dit gebied sprake is van persoonlijke én professionele groei.

Disclaimer

De vitamine HBS (Holistisch, Boeddhistisch en Systemisch), is de basis voor mijn leven én mijn werk. Deze manier van in het leven staan, geeft een andere kijk op leven én dood. En alles wat daar tussen zit. Geen betere kijk dan velen hebben, geen slechtere, maar een andere. Voor mij wel dé juiste kijk!

Mijn teksten zijn nooit gericht op het overtuigen van wie dan ook, maar op het benoemen van mijn realiteit en het delen van mijn kijk op allerlei onderwerpen. Dat geldt voor alle teksten en inspiraties die ik schrijf. Ik verlang van niemand, verwacht het zelfs niet, dat mijn waarheid onderschreven wordt. Dat hoeft niet en het kan wellicht niet eens.

Ik nodig iedere lezer uit mijn tekst te lezen en daarvan niets klakkeloos aan te nemen. Tegelijkertijd nodig ik iedereen ook uit, om deze niet zonder meer af te wijzen. Ik wens elke lezer toe dat het lukt mijn kijk en alle andere kijken open te beschouwen, te doorgronden, te wegen en op basis daarvan een eigen kijk te laten ontstaan. En op basis van die eigen kijk bewust in het leven te gaan staan.

Veel leesplezier.

Willem